Prof. dr hab. Tadeusz Bujnicki

tabujnicki@gmail.comUr. 14 II 1933 w Wilnie. Syn poety Teodora Bujnickiego (1907-1944). W 1955 r. ukończył studia polonistyczne na UJ. Doktoryzował się w r. 1964 u prof. Henryka Markiewicza. Jest historykiem literatury polskiej, profesorem zwyczajnym, emerytowanym profesorem Uniwersytetu Jagiellońskiego. W r. 1997 założył na UJ Zespół Badawczy do Studiów nad Życiem i Literaturą Dawnych Kresów Wschodnich, przekształcony rok później w Zakład Literatury i Życia Literackiego Dawnych Kresów Wschodnich, a następnie, w r. 2000, w Katedrę Kultury Literackiej Pogranicza. Katedrą tą Tadeusz Bujnicki kierował do r. 2003.

Prof. Bujnicki pracował także na Uniwersytecie Śląskim i w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Rzeszowie. Był współtwórcą studiów polonistycznych na Uniwersytecie Wileńskim, gdzie wykładał w l. 1993-95. Obecnie jest naukowo związany z Uniwersytetem Warszawskim (Wydział Artes Liberales).

Członek kolegium redakcyjnego „Ruchu Literackiego”.  Profesor honorowy Uniwersytetu Opolskiego. Przewodniczący Komitetu Okręgowego Olimpiady Literatury i Języka Polskiego (wcześniej Krakowskiego, obecnie przewodniczący honorowy  Małopolskiego).

Zainteresowania badawcze Tadeusza Bujnickiego obejmują twórczość Henryka Sienkiewicza, prozę XIX wieku, zwłaszcza polską powieść historyczną, polską literaturę rewolucyjną, literaturę i kulturę pogranicza północno-wschodniego (gł. Litwy), dzieje stosunków polsko-litewskich.

Prof. Tadeusz Bujnicki był kierownikiem kilku projektów badawczych, dotyczących literatury polskiej XIX wieku oraz związków kulturalnych polsko-litewskich. W latach 2013-2019 kierował Obecnie kieruje projektem Henryk Sienkiewicz. Obecność w kulturze polskiej XX wieku. Polskość i nowoczesność. Recepcja i nowe odczytania (NCN Maestro 3).

Organizował i współorganizował wiele konferencji międzynarodowych, m.in. Sienkiewicz jako składnik tożsamości narodowej. Z kim i przeciw komu? (Warszawa – Kiejdany – Wilno – Łuck – Zbaraż – Beresteczko, 2003-2004), Życie literackie Wilna i Wileńszczyzny w latach 1831-1941 (Wilno 1997); Wilno literackie na styku kultur (Wilno 2002), Ostatni Obywatele Wielkiego Księstwa Litewskiego (Lublin 2003), Żagary. Środowisko kulturowe grupy literackiej (Kraków 2008).

Jest autorem kilkunastu książek oraz ok. 250 300 artykułów i rozpraw naukowych. Ważniejsze książki: Pierwszy okres twórczości Henryka Sienkiewicza (1968), Władysław Broniewski (1972), Trylogia Sienkiewicza na tle tradycji polskiej powieści historycznej (1973), O poezji rewolucyjnej. Szkice i sylwetki (1978), Sienkiewicz i historia (1981), Bunt żywiołów i logika dziejów (1984), Sienkiewicza powieści z lat dawnych (1996), Szkice wileńskie (2002), W Wielkim Księstwie Litewskim i w Wilnie (2010), Na pograniczach, kresach i poza granicami (2014). Trylogia w kontekstach (2019).

Tadeusz Bujnicki był promotorem licznych doktoratów; pod jego opieką rozpoczynali kariery naukowe tak znakomici literaturoznawcy, jak np. Stefan Szymutko, Krystyna Kłosińska i Krzysztof Kłosiński.


 
 

Ważniejsze artykuły lituanistyczne:

  1. Życie literackie i literatura w Wilnie dwóch stuleci [w:] Życie literackie i literatura w Wilnie XIX-XX wieku, Kraków 2000, s.7-14.
  2. Polskojęzyczne pisarstwo Litwinów w Wilnie. Rekonesans [w:] Życie literackie i literatura w Wilnie XIX-XX wieku, Kraków 2000, s. 241-264.
  3. Tradycje romantyczne na wileńskich „Środach literackich” [w:] Lietuvos Kultūra: romantizmo variantai, Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, Vilnius 2001, s. 47-54.
  4. Lenkiškoji Vilniaus lietuvių raštija, tł. I. Vedrickaitė, „Metai” 2001, nr 8-9, s. 150-159.
  5. Litwa na polskich kresach. Przemiany znaczeń [w:] Dziedzictwo kresów – nasze wspólne dziedzictwo?, red. J. Purchla, Kraków 2006, s. 97-116. (Przedruk: Fenomen pograniczy kulturowych: współczesne tendencje, t. II, Donieck 2009, s. 9-23.)
  6. Miłoszas Vilniaus literaturinėje aplinkoje, „Darbai ir Dienos”, T. 46, Kaunas 2006, s. 153-166.
  7. Żagary”, regionaliści i kraje bałtyckie [w:] Polija un Baltija Kulturas Dialoga. Polska i kraje bałtyckie w dialogu kultur, red. K. Barkovska i A. Kazjukevics, Daugavpils 2007, s. 23-32.
  8. Miłosz w wileńskim środowisku literackim (początek lat 30) [w:] Literatura – punkty widzenia – światopoglądy. Prace ofiarowane Marcie Wyce, red. D. Kozicka, M. Urbanowski, Kraków 2008, s. 73-88.
  9. Wielkie Księstwo Litewskie widziane z Paryża [w:] Zrozumieć współczesność. Profesorowi Hieronimowi Kubiakowi w 75 rocznicę urodzin, red. G. Babiński i M. Kapiszewska, Kraków 2009,  193-204.
  10. Dwie Litwy: Maria Rodziewiczówna „Szary proch” i Józef Weyssenhoff „Soból i panna” [w:] Europejskość ojczyzn. Litewsko-Polskie związki literackie, kulturowe i językowe, red. M. Dawlewicz, Vilnius 2009,  s. 115-129.
  11. Polonistyczne badania literackie w krajach bałtyckich [w:] Polonistyka bez granic. IV Kongres Polonistyki Zagranicznej, red. R. Nycz, W. Miodunka, T. Kunz, Kraków 2010, t. I, s. 141-148.
  12. Prowincjonalne Wilno Miłosza [w:] Czesława Miłosza „północna strona”, red. M. Czermińska i K. Szalewska, Gdańsk 2011, s. 39-48.
  13. Regionalizm i pogranicze. Przypadek wileński [w:] Na pograniczach literatury, red. J. Fazan, K. Zajas, Kraków 2012, s. 233-247.
  14. Asmeninė Miłoszo Vilniaus istorija [w:] Czesławo Miłoszo kūryba: modernioji LDK tradicijų tąsa, red. M. Kvietkauskas, L. Arnatkeviciute, Lietuvių literatūros ir tautosakos institutas, Vilnius 2012, s. 141-156.
  15. Wstęp, s. 15-16; Teodor Bujnicki wśród przyjaciół, s. 39-48; Teodor Bujnicki w Instytucie Naukowo-Badawczym Europy Wschodniej w Wilnie [z M. Jackiewiczem], s. 49-60 [w:] Teodor Bujnicki. Ostatni bard Wielkiego Księstwa Litewskiego, red. T. Bujnicki, Białystok 2012.
  16. Wilno międzywojenne – kresowe? regionalne? pograniczne? [w:] Pogranicza, kresy, Wschód a idee Europy. Seria II Wiktor Choriew in memoriam, red. A. Janicka, G. Kowalski, Ł. Zabielski, Białystok 2013, s. 417-426.
  17. Pejzaż litewski w polskiej poezji Wilna (lata międzywojenne) [w:] Funkcjonowanie języków i literatur na Litwie. Litewsko-polskie związki naukowe i kulturowe, red. M. Dawlewicz, I. Fedorowicz, A. Kalėda, Vilnius 2014.
  18. Józef Bujnowski i „Smuga” [w:] Zesłania i powroty. Twórczość Józefa Bujnowskiego, red. W. Ligęza i J. Pasterska, Rzeszów 2014, s. 19-28.
  19. Miłosz czyta Rodziewiczównę. Szukanie litewskiej ojczyzny [w:] W ogrodzie świata: Profesorowi Aleksandrowi Fiutowi na siedemdziesiąte urodziny, red. Ł. Tischner, J. Wróbel, Kraków 2015 s. 41-48.
  20. Obraz Wileńszczyzny w powieściach “kresowych” [w:] Region a tożsamości transgraniczne, red. D. Zawadzka, M.Mikołajczak, K. Sawicka-Mierzyńska, Kraków 2016, s. 183-203.
  21. Wileńskie teksty humorystyczne Witolda Hulewicza [w:] Pasaże Witolda Hulewicza, red. A. Hejmej, I. Fedorowicz, K. Mytkowska, Kraków 2017 s. 23-40.
  22. Litwini piszą i polemizują po polsku. Przyczynek do publicystyki w międzywojennym Wilnie [w:] Dwujęzyczni pisarze litewscy i polscy, red. A. Baranow, J. Ławski, Białystok-Vilnius 2017, s. 383-398.
  23. Od celi Konrada. Wileńskie badania i emocje Stanisława Pigonia, „Ruch Literacki” 2018, nr 6, s. 653-665.
  24. Procesy asymilacyjne na Wileńszczyźnie od drugiej połowy XIX wieku [w:] Dyskursy pogranicza. Wektory literatury, red. J. Pasterska, Z. Ożóg, Rzeszów 2019, s. 160-172.
  25. Litwa Żagarystów. Między historią, mitem a współczesnoscią, “Bibliotekarz Podlaski” 2019, nr 2, s. 11-31.
  26. Wokół zapomnianej tradycji. Program kulturalny krajowców [w:] Kultura polska na Litwie, red. Wojciech Lis, Lublin 2021, s. 11-27
  27. Czesław Jankowski o Mitawie i Łotwie [w:] Komunikowanie polityk w literaturze i mediach, red. M. Pataj, E. Pawlak-Hejno, Lublin 2021 243-250.
  28. Stanisław Pigoń i Manfred Kridl. Dwie koncepcje badań literackich na USB [w:] Pod znakiem Orła i Pogoni, red. I. Fedorowicz, M. Dawlewicz, K.Geben, Vilnius 2021, s. 277-293.

 

e-mail: tabujnicki@gmail.com